Duidelijke opbouw? Zorg voor kernzinnen!

Het belang van kernzinnen

Voor een prettig leesbare tekst, werk je bij voorkeur met kernzinnen. De kernzin is dé zin waar het in de betreffende alinea om draait en de rest van de alinea geeft hier een uitleg aan of onderbouwing voor. Deze kernzin bevindt zich idealiter op een centrale plaats binnen de alinea: als eerste zin, als tweede zin of als laatste zin.

Heb je de kernzin als eerste zin? Prachtig. De lezer weet gelijk waar het om gaat in deze alinea en leest makkelijk verder. Heb je de kernzin als tweede zin? Ook prima. De eerste zin vormt dan als het goed is een inleidende zin, om daarna de kern aan te geven in de tweede zin. Kernzin als laatste zin? Nu werk je naar de kern toe. Dit kan vooral prettig zijn als je kernzin echt een introductie of onderbouwing nodig heeft, voordat je deze geeft.

Check je eigen tekst

Leuk is het (of mogelijk vind je het minder leuk, maar het is evengoed bijzonder nuttig) om je eigen tekst langs te lopen op deze kernzinnen. Pak een markeerstift erbij en arceer alle kernzinnen. Vervolgens kun je jezelf deze vragen stellen:

  1. Bevat elke alinea een kernzin?
  2. Staat deze kernzin op een logische plaats in de alinea?
  3. Indien je bij vraag 1 en/of 2 nee hebt geantwoord: hoe kun je de alinea verbeteren door een juiste en krachtige kernzin op een logische plaats te zetten?

Het grote nadeel van onduidelijke kernzinnen of een gebrek aan kernzinnen, is dat de tekst lastiger leesbaar wordt. In veel scripties en onderzoeksrapporten die ik langs zie komen, bevatten de alinea’s geen duidelijke kernzin. Of er staat wel een kernzin, maar halverwege verdekt opgesteld in een veel te grote alinea. Pak er ook eens een tekst bij die je heel prettig vindt lezen en kijk wat de schrijver hier met de kernzinnen heeft gedaan.

Houd je aan één onderwerp per alinea

Elke alinea draait om één onderwerp, samen te vatten in die ene kernzin. Staan er meerdere onderwerpen in één alinea? Kijk of je kunt splitsen naar meerdere alinea’s of focus je meer op het hoofdonderwerp. Staan alinea’s over hetzelfde onderwerp verspreid door de tekst heen? Kijk of je juist kunt samenvoegen. Hier gaat het echt over de samenhang binnen en tussen de verschillende alinea’s.

Een goede tekst kun je op hoofdlijnen goed volgen door alleen de kernzinnen te lezen. Erg prettig voor de lezer met minder tijd, die je als schrijver wel graag zoveel mogelijk wilt meegeven. Van de inhoud welteverstaan, zonder dat de lezer verdwaalt in je tekst.

En dit blog? Ook hier is de eerste zin vaak de kernzin. :)

Zin in voorbeelden? Neem eens een kijkje op: http://www.taalwinkel.nl/schrijfproces/de-opbouw-van-een-alinea/.